Filastrocche e indovinelli

Questa l'è la fola dl'ucarina bianca, vot ca t la cunta, vot ca t la canta?
Questa è la storia dell'ochetta bianca, vuoi che la racconti o vuoi che la canti?
---------------

Viva la Flipa, viva al Dunzel, viva la spusa e so fradel
---------------
Garfagnin dala Garfagna              
San gh fussa la castagna              
A muririsd da la fama    .          

Lumbardin e lumbardun
san gh fussa e fermentun
a muririsd in tun cantun.

Garfagnino di Garfagnana
se non ci fosse la castagna
moriresti dalla fame

Lombardino e lombardone
se non ci fosse il formentone
moriresti in un cantone

---------------
E prim d'avril i cucu la da vignir           
Se i 15 al né ariva, o cl'è mort o cl'è mala   
S' al nariva gnach i trenta                   
U l'ha manghia i tusc con la pulenta.       

Il primo d'aprile il cucu deve venire
se il 15 non è arrivato, o è morto o è malato
se non arriva nemmeno il trenta
l'han mangiato i toschi con la polenta

---------------
I ghera na volta un top e un rich
Chi muntavn suvra a un gradich
I gradich e de a la volta
C' at la rcunta n altra volta?

C'era una volta un topo e un ricco
che salivano su un ...
il ... ha dato volta
te la racconto un'altra volta?

---------------
Miscun, misciun andast in castel           
A maghiar un turtel                   
Erl bun?                       
Misciumn, misciun… gat chi
---------------          
Pulenta e bacala
acscì Martin an va
Pan, salam e vi
acscì sci che va Marti.
---------------
Per Santa Maria Cerviola              
Per Santa Maria Cerviola              
o che piov o che gragnola              
da l'inver a scioma fora.              
---------------
La pulenta d fermentu
lan sadula e lan fa bu
lan sadula e lan cuntenta
Acidenta a la pulenta.
---------------
Gazani dala mala fatta               
Cun tre gucch in t'una chiappa          
Una cla pung e cl'altra c'la fura          
E el budel in tla vasura.              
---------------
Chi d'Arvaldasta
i ga la testa guasta
chi da Cervarol
I metn la testa in te parol.
---------------
E me scusarà signur padrun
Tutt vesti d'rigadun
Sa no canta in stieo tre matin
Ma a su sta ae funeral del nostr galin
E se la pita l'elza i pe
Sci per dio chi g né anc per le.
---------------
Bundì aguzz aguzz
San min dad av pisc int l'usc
---------------
Pugni pituca, pugni pituca…
In du ela la cudga cl'era dchiegiù dentr?
U la manghiada i gat
I gat in dua el anda?
In te furn
E furn chi c'la grugna?
El cavr
El cavr in dua eneglie andad?
In te bosch
E bosch chi c'la bruscia?
E fog
E fog chi c'la murza?
L'acqua
L'acqua chi c'la buda?
I bo
I bo in dua eni anda?
A semnar e panig
E panig chi cla piza?
El pasur
El pasur in dua eneglie andad?
In ciel e in tera e prim c'arparlarà na tirada d'urchiella.
---------------
Su e giù per questa tusa
E fig al n'è la nuscia
La nuscia la n'è e fig
E parent al n'è l'amig
L'amig al n'è e parent
La stuppa la n'è e furment
E furment al n'è la stuppa
E fus al n'è la ruca
La ruca la n'è e fus
La fnestra la n'è e bus
E bus al n'è la fnestra
E pa al n'è la mnestra
La mnestra la n'è e pa
Al tuaiol al n'è i gaba
I gaba al n'è al tuaiol
La vaca la n'è e manzol
E manzol al n'è la vaca
E badil al n'è la zappa
La zappa la n'e e badil
E mes d'aust al n'è quel d'avril
E mes d'avril al n'è quel d'aust
E il tal dei tali l'è fiol d'un tusc.
---------------
Lundi a perdì la ruca
Mardì an fe nguta
Mercurdì a l'arcercò
Gebia a la truvò
Vernardì a m arpunsò
Sabad am lavò la testa
Dmenga e fu festa
E la stmana la passò
E la ruca l an filò!
---------------
Vechia pitoca
Cla bala in caroza
Cla bevv i cucun
E la disc clè bun
La fa la mnesctra
Cla puzza cl'apesta
---------------
El 12 parol dla vrita

C'era una volta una ragazza che andava sempre in giro, la sua mamma gli diceva: “na quaic volta t'incuntrara al diavl”. Un giorno la giovane incontrò un bel ragazzo il quale chiese il permesso di andare a farle visita la sera stessa a casa. Lei accettò. La sera il giovane si presentò alla madre della ragazza  la quale si accorse che aveva “i pe d'gall… l'era al diavl. E mo cmd fome?” chiese la madre disperata. Il diavolo consapevole di essere stato scoperto fece una proposta: “se am sai dir el parol dla vrita a vag via e an turnarò mai pu”. Le due donne accettarono ma non avevano idea di quali fossero le 12 parole misteriose. Iniziarono a chiedere ai vicini, ma nessuno sapeva niente.. proprio quella sera passò dal viottolo San Martino e disse loro: “dmandasira, quand e turna al diavl am  ghe met mi dre da l'usc”. La sera dopo il diavolo si presentò all'appuntamento e iniziò a fare le 12 domande:
Dim  che 1?
Suvra a Dio an ghe ngu
Dim che 2?
La luna e u sul suvra Dio an ghe superiur
Dim che3?
I tri remag la luna e u sul sovra a Dio an ghe superiur
Dim che 4?
I 4 evangelista Marco, Matteo, Luca, e Giovanni, i 3 remag, la luna e u sul…
Dim che5?
El 5 piagh d nostr Sgnur…
Dim che 6?
I 6 galli che cantavano in Galilea quando il buon Gesù nascea…
Dim che7?
I 7 dulur dla Maduna…..
Dim che 8?
Gl 8 beatitudin…
Dim che 9?
I 9 cuor di angel….
Dim che 10?
I 10 cmandament…
Dim che 11?
11.000 vergn…
Dim che 12?
I 12 apostul…
Dim che 13?
E 13 an te pos dir perché d ga pù poc a murir.
E il diavolo, accortosi che dietro la porta c'era San Martino gli rispose: “Marti Martinac, t m fa mai far la bugada senza mtg la calza e la braga!” Il diavolo sconfitto se ne andò.
---------------
Catirina dae gaban cla fa balar e barba Gia e barba Gia pizza farina e fa balar la Catirina
---------------
Din don din dan
La campana da Gazan
A iera mi ca la sunava
Pan i vin am guadagnava.
Am guadagnava un bel capun
Da prtar a e me padrun
E me padrun e fu tant matt
Che em de dre cun un batach
E cle serva maledetta l am de dre cun la paleta
E cu vecch sgaluna
Em de dre cun i gava
---------------

Indovinelli

Plus d'fora, plus dentr elza la gamba e mtgl dentr?   (scun)
---------------
Cià e dlà dae Po i ghè un quel che fa lilò i ga la gamba in terra e la caplina in co?   (fung)
---------------
L'è un cusin lisc lisc, al tog in mana e as pisc?   (fiasc)
--------------- 
 
Filastrocca  in dialett civaghin
La  guarzeta  tuta ardiuvlida, la feva i giugin in t’la piaz’ola ;
cun un capmazz’ol la saltò la chiosa,
la restò in cherchinela in cima a un burigozz,
po’ la cascò  in te ferscin, la  srompì   la cumbinaziun  ,
la sbagnò i scun e l’asasciugò con la vleta che gregalo’
so barba quando l’andè alla fera in te balugan a cumprar i piumacc.

Filastrocca in dialetto  civaghino
La bambina tutta ordinata, giocava nel cortile ;
con una capriola saltò una siepe,
rimase in bilico sopra un burrone,
poi cadde nell’acquitrino si ruppe la sottoveste
si bagnò i calzini e si asciugò con un fazzoletto che gli aveva regalato
suo zio quando andò alla fiera in un paese della collina a comprare dei cuscini.


(filastrocca dialettale, con parole tipiche Civaghine , composta ,da me, in occasione di una trasmissione televisiva di Telereggio dedicata a CIVAGO  nell’estate 2000 - Saluti Cliff - Claudio Gaspari)
---------------